Commissie Bevolkingsonderzoek (BVO)

Signaleren van ontwikkelingen

Vroege opsporing van ziekten en onderzoek naar risicofactoren krijgen veel aandacht. De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel. Dat heeft gevolgen voor bestaande screeningsprogramma’s en kan mogelijkheden bieden voor nieuwe. De Gezondheidsraad volgt deze ontwikkelingen en de mogelijke gevolgen ervan (in de geest van het advies Screening: tussen hoop en hype), en rapporteert daarover. Dat kan uiteenlopen van ontwikkelingen op het gebied van screeningstesten, tot een signalement over ethiek.

Adviezen over bevolkingsonderzoek

De verantwoordelijk bewindspersoon van VWS vraagt de Gezondheidsraad om advies alvorens een nieuw bevolkingsonderzoek of wijzigingen in bestaand bevolkingsonderzoek te overwegen. De vaste commissie Bevolkingsonderzoek behandelt deze wetenschappelijke adviesvragen. Het Centrum voor bevolkingsonderzoek van het RIVM doet de implementatievraagstukken. Waar mogelijk trekken Gezondheidsraad en RIVM samen op, met dien verstande dat hun adviezen onafhankelijk van elkaar tot stand komen en separaat worden gepubliceerd.

Momenteel heeft de commissie een adviesaanvraag over de screening op longkanker in behandeling.

Beoordelen van vergunningaanvragen

De Gezondheidsraad heeft een wettelijke taak bij het toetsen van vergunningaanvragen in verband met de WBO, waarover de bewindspersonen van VWS een besluit moeten nemen. De WBO trad op 1 juli 1996 in werking en is bedoeld om mensen te beschermen tegen bevolkingsonderzoeken die een gevaar kunnen vormen voor de gezondheid. De WBO voorziet daarom in een vergunningstelsel, voor bevolkingsonderzoek met ioniserende straling, naar kanker of ernstige ziekten of naar afwijkingen waarvoor geen behandeling mogelijk is. De vergunningaanvragen kunnen gaan om - wijzigingen in - gevestigd bevolkingsonderzoek of om wetenschappelijk onderzoek in gevestigd of niet-gevestigd bevolkingsonderzoek.

Omgaan met belangen bij vaste commissies

Een vaste commissie behandelt meerdere onderwerpen. Daarom worden bij de start van elk advies de eventuele belangen van commissieleden opnieuw gewogen. De samenstelling van de commissie kan daardoor per advies verschillen. De commissiesamenstelling per advies staat achter in de adviezen zelf. De basissamenstelling van de commissie staat hieronder.

Uitgebrachte adviezen

Adviezen van de vaste commissie Bevolkingsonderzoek vindt u bij het onderwerp Bevolkingsonderzoek. 

Samenstelling commissie:

• prof. dr. O.M. Dekkers, hoogleraar klinisch epidemiologie en internist, LUMC, Leiden (lid sinds 18 juni 2016; vicevoorzitter van 17 december 2018 tot 1 september 2019; voorzitter sinds 1 september 2019)
• prof. dr. M.C. Cornel, hoogleraar community genetics en public health genomics, Amsterdam UMC (vicevoorzitter sinds 1 januari 2020, lid sinds 18 december 2012)
• dr. E.M.M. Adang, universitair hoofddocent gezondheidseconomie, Radboudumc, Nijmegen (lid sinds 10 september 2012)
• prof. dr. M.J.M. Broeders, hoogleraar gepersonaliseerde kankerscreening, Radboudumc, Nijmegen (lid sinds 11 oktober 2021)
• dr. mr. Y. Drewes, arts, gezondheidsjurist, LUMC, Leiden (lid sinds 21 januari 2015)
• prof. dr. P.J.M. Elders, hoogleraar huisartsgeneeskunde, Amsterdam UMC (lid sinds 20 maart 2018)
• mr. E.J. Kranendonk, jurist, Dienst Bestuursondersteuning en Juridische Zaken, Amsterdam UMC (lid sinds 12 maart 2024)
• dr. A. Krom, ethicus, senior docent/onderzoeker sectie ethiek en recht van de gezondheidszorg, LUMC, Leiden (lid sinds 16 september 2019)
• prof. dr. I.M. van Langen, hoogleraar klinische genetica, UMCG, Groningen (lid sinds 18 december 2012)
• prof. dr. I. Lansdorp–Vogelaar, hoogleraar modellering van vroegopsporing, Erasmus MC, Rotterdam (lid sinds 2 juli 2024)
• prof. dr. S.C. Linn, internist-oncoloog Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam en hoogleraar translationele oncologie, UMC Utrecht (lid sinds 7 juni 2022)
• dr. J.J. van Tol-Geerdink, onderzoeker gezamenlijke besluitvorming in oncologische zorg, Radboudumc, Nijmegen (lid sinds 4 april 2018)
• prof. dr. J. Twisk, hoogleraar toegepaste biostatistiek, Amsterdam UMC (lid sinds 8 mei 2019)
• prof. dr. R.M.M. Crutzen, hoogleraar gedragsverandering en technologie, Universiteit Maastricht, structureel geraadpleegd deskundige (lid sinds 21 maart 2023; geraadpleegd deskundige sinds 7 mei 2024)

Voor het advies over screening op longkanker is de commissie sinds 20 februari 2023 uitgebreid met de volgende deskundigen:

• prof. dr. J.T. Annema, hoogleraar long-endoscopie, longarts, Amsterdam UMC
• dr. M.D. Dorrius, mamma- en thoraxradioloog, UMCG, Groningen

Waarnemers:

• J. van Geffen, MSc, VWS, Den Haag
• mr. M.G. Kleefkens, VWS, Den Haag
• drs. R.H. Thöene MSc, RIVM, Bilthoven

Secretarissen:

• dr. C.A. Aitken, Gezondheidsraad, Den Haag
• dr. J.D. van der Berg, Gezondheidsraad, Den Haag
• dr. S.J.G.C. Welten MSc, Gezondheidsraad, Den Haag