Blijvend aandacht voor advies Loodinname via kraanwater
Begin november verscheen het advies Loodinname via kraanwater, een advies op initiatief van de Commissie Signalering gezondheid en milieu. De kernboodschap: de Gezondheidsraad adviseert maatregelen te nemen om jonge kinderen te beschermen tegen te hoge blootstelling aan lood via het kraanwater. Het belangrijkste advies is om de resterende loden drinkwaterleidingen in circa honderd- tot tweehonderdduizend oude huizen te saneren. Het advies heeft meteen veel teweeg gebracht. Wetenschappelijk medewerker van de Gezondheidsraad Marjon Drijver: “Het is mooi om te zien dat allerlei partijen hier zelf verantwoordelijkheid voelen en maatregelen nemen. Dat is precies waar je op hoopt als je aan een advies werkt.”
Minister neemt advies ter harte
Meteen op de dag van publicatie van het advies verscheen ook een reactie van minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat. Mede namens de minister voor Medische Zorg en Sport, en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties liet zij weten het advies van de Gezondheidsraad ter harte te nemen. “Ik acht het van groot belang dat de veiligheid van het drinkwater in samenwerking met verantwoordelijke partijen zo goed mogelijk wordt geborgd. Vanuit de Rijksoverheid zijn de ministeries van IenW, VWS en BZK betrokken, elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheden.” De minister reageert ook op het advies van de commissie om in de Europese discussie over de herziening van de Europese Drinkwaterrichtlijn te pleiten voor verlaging van de drinkwaternorm tot maximaal 5 μg/l. Van Nieuwenhuizen: “Ook internationaal blijft Nederland aandacht vragen voor vermindering van blootstelling aan lood.”
Onrust in Amsterdam
In oktober, kort voor publicatie van het advies, was onrust ontstaan in Amsterdam-Noord, waar woningcorporatie Ymere de bewoners had aangeschreven omdat het water dat bij hen uit de kraan komt een hoog loodgehalte blijkt te bevatten. Het onderzoek van het RIVM en het advies van de Gezondheidsraad, waaruit blijkt dat de gevolgen van lood in kraanwater schadelijker zijn dan aanvankelijk werd gedacht, heeft de maatregelen in een stroomversnelling gebracht. Ymere onderzoekt momenteel alle bedrijfsruimten en woningen gebouwd voor 1960. “We doen archiefonderzoek, visuele inspecties en laten - indien nodig - watertests uitvoeren door geaccrediteerde bedrijven. Als er restanten van loden waterleidingen worden aangetroffen, worden bewoners daarover zo snel mogelijk en als eerste geïnformeerd,” aldus de woningcoöperatie op haar website.
Oproep aan scholen en kinderdagverblijven
Begin december plaatste het RIVM informatie op de website atlasleefomgeving.nl over aantallen en locaties van woningen, kinderdagverblijven en basisscholen van voor 1960, waar mogelijk loden leidingen kunnen worden aangetroffen. Nadat de gemeenten Rotterdam en Utrecht aankondigden op grote schaal gemeentelijke gebouwen te controleren op de aanwezigheid van loden leidingen, riep de PO-raad - de sectororganisatie voor het primair onderwijs - de besturen van alle basisscholen op hetzelfde te doen. Begin februari werd bekend dat in zes schoolgebouwen in Utrecht verhoogde concentraties lood in het water zijn gevonden. Deze scholen hebben direct maatregelen genomen. Ook BOinK - de belangenvereniging die ouders vertegenwoordigt in de kinderopvangbranche – roert zich in de discussie. Zij hopen dat het kabinet ingrijpt en eigenaren van panden verplicht stelt om loden leidingen te vervangen. “In afwachting daarvan raden we oudercommissies en ouders aan om te informeren bij de kinderopvangorganisatie of zij in een pand van voor 1960 gevestigd zijn en zo ja, of de kinderopvangorganisatie het water op aanwezigheid van lood heeft getest,” aldus BOinK.
Blijvende aandacht
De media-aandacht voor loodinname voor kraanwater blijft sinds het verschijnen van het advies onverminderd hoog. Zowel regionale als landelijke media houden het thema nauwlettend in de gaten. In diverse gemeenten wordt onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van loden leidingen. Minister Van Nieuwenhuizen heeft aangekondigd in de Beleidsnota Drinkwater van april 2020 meer in detail in te gaan op de wijze waarop aan het advies van de raad invulling wordt geven.
De feiten op een rij
In 100.000 tot 200.000 huizen met loden leidingen komen hoge loodconcentraties. Jonge kinderen lopen risico: hoge loodinname via drinkwater kan leiden tot een afname van het IQ. De belangrijkste maatregel is sanering van loden leidingen. In afwachting daarvan is de aanbeveling voor jonge kinderen flessenwater te gebruiken. Ook in nieuwe huizen (meer dan 50.000 per jaar) kan de loodconcentratie in het kraanwater de eerste maanden hoog zijn. De aanbeveling is de kraan goed door te spoelen voor gebruik. In de infographic in het advies Loodinname via kraanwater, op pagina 5, staat een overzicht van de risicogroepen en de handelingsopties.
Antwoorden op een groot aantal vragen zijn te vinden in de vragen- en antwoordenlijst die de GGD’en hebben gemaakt