Wetenschap die er (niet) toe doet
Deelnemers aan het Gezondheidsraadsymposium van donderdag 13 februari bespreken de dilemma’s rond de roep om beleidsrelevante wetenschap. Gaat dat niet ten koste van de onafhankelijkheid van wetenschappers? Draait wetenschap niet om de kennis omwille van de kennis? De prikkelende voordrachten van sprekers uit binnen- en buitenland zetten de deelnemers hierover aan het denken.
“Research is only relevant if it meets the needs of policy makers, health care and society.”
Hoge bloedruk en ander laaghangend fruit
De eerste spreker van de middag, Professor Peter Rothwell, verdedigt de stelling dat onderzoek altijd oplossingen voor een probleem moet aandragen.
Als wetenschappers niet worden gestuurd door beleid, dan verdiepen ze zich niet in de ‘saaie’ veelvoorkomende aandoeningen. Het laaghangend fruit blijft zo hangen, aldus Peter Rothwell. Om die reden weten we volgens Rothwell bijvoorbeeld nog steeds niet goed hoe we beroertes kunnen voorkomen, hoe het echt zit met de risico’s van hoge bloeddruk en wat nu precies de voor- en nadelen zijn van aspirine.
Praat met ze!
Frank Miedema gaat nog een stapje verder. Juist omdat wetenschap ergens over moet gaan, moet je ook niet beducht zijn om met de mensen over wie het gaat om de tafel te gaan. ‘Haal je stakeholders binnen, maak het bespreekbaar!’ Frank pleit ervoor om bijvoorbeeld aan patiënten zelf te vragen op welke vragen zij een antwoord zoeken.
"De samenleving wordt geteisterd door onzin. De Gezondheidsraad is wat mij betreft een schild daartegen."
Schild tegen onzin
‘Natuurlijk is het de taak van de wetenschap een probleem van de samenleving op te lossen’, vindt ook Inez de Beaufort, om vervolgens de vraag op te werpen of we niet te veel nadruk leggen op maatschappelijke relevantie. Je kunt het volgens haar zien als een kwaliteit van beschaving als je ook onderzoek doet naar iets wat niet direct maatschappelijk relevant is. Uiteindelijk is het ook in het belang van de samenleving als wetenschappers ongestoord hun werk kunnen doen.
Wetenschap is volgens Inez het beste wat we hebben als schild tegen de onzin waar de samenleving door wordt geteisterd.
Neurologie van gras
In de tweede helft van de middag werd afgetrapt met een persoonlijk tintje voor vertrekkend voorzitter prof. dr. Pim van Gool. Zijn dochter Rosa van Gool gaf in een column een reflectie op het thema van de middag. Onder de titel 'Is meer weten altijd beter? Over videoscheidsrechters en de neurologie van gras' wist zij twee grote liefdes van Pim: neurologie en voetbal verrassend met elkaar te verbinden.
Open over werkwijze
Wetenschappelijk medewerker dr. Jolanda Rijnkels deelde daarna met het publiek op welke wijze het secretariaat van de raad innoveert om de commissies zo goed mogelijk te ondersteunen en zo te komen tot 'Adviezen die ertoe doen.'
Vervolgens gaf dr. Maarten van Schijndel een inkijkje in een signalement waar de raad op dit moment aan werkt, over de scheiding van psychische en somatische zorg en de knelpunten die hiermee kunnen ontstaan. Maarten vroeg het publiek om mee te denken over mogelijke oplossingsrichtingen.
Verrijking
Wetenschap ten dienste van beleid is geen beperking maar een verrijking, concludeert Pim van Gool na afloop van de conferentie. Het symposium is georganiseerd ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. Pim van Gool als voorzitter van de Gezondheidsraad. Hij zegt te hebben genoten van het ingewikkelde proces om solide wetenschap steeds weer te vertalen naar een bruikbaar Gezondheidsraadadvies.
Pim van Gool is hoogleraar in de neurologie en sinds 2005 actief lid van de Gezondheidsraad. In 2012 werd hij benoemd tot voorzitter. Na afloop van het symposium is Pim benoemd tot erelid va de Gezondheidsraad.
Prof. Peter Rothwell is Professor of Clinical Neurology at the University of Oxford. He founded the Stroke Prevention Research Unit. In addition to prevention of stroke, his research interests include hypertension, the risks and benefits of aspirin and the more general theme of how best to apply the results of clinical trials and other forms of research to clinical decisions with individual patients in routine clinical practice.
Prof. dr. Frank Miedema studeerde biochemie aan de Rijksuniversiteit Groningen met specialisatie in de immunologie. Hij was betrokken bij de Amsterdam Cohort Studies on HIV/AIDS, directeur van de divisie Research van Sanquin, decaan en vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van het UMC Utrecht en mede-initiatiefnemer van Science in Transition (2013). Sinds 1 maart 2019 is hij vice-rector Research en voorzitter van het Open Science Programma van de Universiteit Utrecht.
Prof dr. Inez de Beaufort is hoogleraar gezondheidsethiek in het Erasmus MC Rotterdam. Zij is een van de oprichters van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG). Daarnaast is zij onder meer lid geweest van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS), European Group on Ethics in Science en de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut Nederland, ZonMw, en een toetsingscommissie Euthanasie. Ze is erelid van de Gezondheidsraad.